wederkerende werkw.

Wederkerende werkwoorden zijn bijvoorbeeld:

• lavarse (zich wassen)
• sentirse (zich voelen)
• traerse (met zich meebrengen)

1. de vormen

	lavarse	zich wassen
yo	me lavo	ik was me
tú	te lavas	jij wast je
él ella usted	se lava	hij/zij/u wast zich
nosotros nosotras	nos lavamos	wij wassen ons
vosotros vosotras	os laváis	jullie wassen je
ellos ellas ustedes	se lavan	zij/u(mv) wassen zich

 

2. met nadruk

 

In het Nederlands kun je extra nadruk leggen met de toevoeging zelf.

In het Spaans leg je extra nadruk met het voorzetsel a + persoonlijk voornaamwoord. Zie het schema hieronder.

 

afeitarse	zich scheren
me afeito a mí (mismo*)	ik scheer mezelf
te afeitas a ti (mismo)	jij scheert jezelf
se afeita a sí (mismo)	hij/zij/u scheert zichzelf
nos afeitamos (a nosotros mismos)	wij scheren onszelf
os afeitáis (a vosotros mismos)	jullie scheren jezelf
se afeitan (a sí mismos)	zij/u(mv) scheren zichzelf

 

*de vrouwelijke vorm is misma.

 

De meervoudsvormen kunnen ook wederkerig worden gebruikt. In het Nederlands gebruik je dan elkaar.

 

nos afeitamos (el uno al otro) (entre nosotros)	wij scheren elkaar
os afeitáis (el uno al otro) (entre vosotros)	jullie scheren elkaar
se afeitan (el uno al otro) (entre sí)	zij/u(mv) scheren elkaar

 

 

3. de plaats van het wederkerend voornaamwoord

 

Hiervoor gelden dezelfde regels als voor het persoonlijk voornaamwoord als lijdend of meewerkend voorwerp.

 

Als regel vóór de persoonsvorm:

• Juan se divierte en la piscina.
  (Juan vermaakt zich in het zwembad.)

Bij de gebiedende wijs bevestigend eraan vast:

• ¡Diviértete en la piscina!
  (Vermaak je in het zwembad!)

Bij de infinitief en de gerundio zijn er twee mogelijkheden: los vóór de persoonsvorm of erachter en eraan vastgeschreven:

• Me quiero lavar. / Quiero lavarme.
  (Ik wil me wassen.)
  
• Juan se tiene que levantar. / Juan tiene que levantarse.
  (Juan moet opstaan.)
  
• Me estoy duchando. / Estoy duchándome.
  (Ik ben me aan het douchen.)

Zie ook de pagina persoonlijk voornaamwoord.

 

 

4. wel wederkerend in het Spaans, niet in het Nederlands

Het Spaans heeft meer wederkerende werkwoorden dan het Nederlands.

Veelvoorkomende zijn:

 

acostarse	naar bed gaan
atreverse a	durven
caerse	vallen
casarse	(gaan) trouwen
despertarse	wakker worden
levantarse	opstaan
llamarse	heten
llevarse	meenemen
marcharse	weggaan
quejarse de	klagen over
sentarse	gaan zitten
traerse	meebrengen

5. verandering van betekenis

 

Soms heeft het wederkerend werkwoord een andere betekenis dan het niet-wederkerende werkwoord.

 

beber beberse	drinken opdrinken
comer comerse	eten opeten
dormir dormirse	slapen in slaap vallen
ir irse	gaan weggaan
poner ponerse	leggen, zetten aantrekken
quitar quitarse	weghalen uittrekken

6. kleding aan- en uittrekken, persoonlijke verzorging

 

Veel werkwoorden die met kleding en verzorging te maken hebben zijn in het Spaans wederkerend.

• Se lava las manos.
  (Hij wast zich de handen. - Hij wast zijn handen.)
• Me pongo el sombrero.
  (Ik zet me de hoed op. - Ik zet mijn hoed op.)
• Nos quitamos los zapatos.
  (Wij trekken ons de schoenen uit. - Wij trekken onze schoenen uit.)
• Rosa se peina el pelo.
  (Rosa kamt zich het haar. - Rosa kamt haar haar.)

NB

Het Spaans kent werkwoordconstructies waarin het wederkerend werkwoord samengaat met een meewerkend voorwerp (dativus eticus):

Bijv.

• Se me ha caído el plato.
  (letterlijk: Het bord is mij gevallen.)

In deze zin is sprake van een wederkerend werkwoord (caerse = vallen) met een meewerkend voorwerp (me). Dit "speciale" meewerkend voorwerp (ook wel dativus eticus genoemd) komt tussen het wederkerende voornaamwoord en de werkwoordsvorm.