gebiedende wijs

El imperativo

 

in bevestigende zinnen

 

	-ar		-er		-ir
	mirar	cerrar	comer	volver	subir	dormir
tú	mira	cierra	come	vuelve	sube	duerme
vosotros	mirad	cerrad	comed	volved	subid	dormid
	-ar		-er		-ir
	mirar	cerrar	comer	volver	subir	dormir
usted	mire	cierre	coma	vuelva	suba	duerma
ustedes	miren	cierren	coman	vuelvan	suban	duerman

 

N.B.

Als een werkwoord een onregelmatige eerste persoon enkelvoud heeft, vindt men dezelfde onregelmatigheid vaak terug in de gebiedende wijs, bijv.:

• ¡Diga!
  (Zeg!)

Als een persoonlijk voornaamwoord wordt gebruikt bij een bevestigende gebiedende wijs, wordt dit achter de vorm geplaatst en eraan vast geschreven, bijv.:

• ¡Míralo!
  (Kijk ernaar!)

Dit geldt ook als er meer persoonlijke voornaamwoorden worden gebruikt, bijv.:

• ¡Dígamelo!
  (Vertel het me!)

Bij wederkerende werkwoorden verliezen de 1e en 2e persoon meervoud van de imperativo de letters -s en -d van de uitgang:

• ¡Sentémonos! 
  (Laten we gaan zitten!)
• ¡Levantaos!
  (Staan jullie op!)

Uitzondering:

¡Idos!

(Gaan jullie weg!)

 

Enkele veelgebruikte werkwoorden hebben een onregelmatige vorm in het enkelvoud.

 

	decir	hacer	oír	poner	salir	tener	ir	venir
tú	di	haz	oye	pon	sal	ten	ve	ven
vosotros	decid	haced	oíd	poned	salid	tened	id	venid

 

 

in ontkennende zinnen

 

	-ar
	mirar	cerrar
tú	no mires	no cierres
usted	no mire	no cierre
vosotros	no miréis	no cerréis
ustedes	no miren	no cierren
	-er
	comer	volver
tú	no comas	no vuelvas
usted	no coma	no vuelva
vosotros	no comáis	no volváis
ustedes	no coman	no vuelvan
	-ir
	subir	dormir
tú	no subas	no duermas
usted	no suba	no duerma
vosotros	no subáis	no durmáis
ustedes	no suban	no duerman

 

N.B.

Als een persoonlijk of wederkerend voornaamwoord wordt gebruikt bij een ontkennende gebiedende wijs, wordt dit vóór de vorm geplaatst (ook als er meerdere persoonlijke voornaamwoorden zijn), bijv.:

• ¡No me lo digan!
  (Vertel het me niet!)
• ¡No te sientes aquí!
  (Ga hier niet zitten!)
• ¡No se preocupe!
  (Maak je geen zorgen!)

De imperatieven in beleefdheidszinnen zijn vaak onregelmatig:

 

¡Oiga!	(oír)	Hallo! (gezegd door degene die opbelt)
¡Dígame!	(decir)	Hallo! (gezegd door degene die opgebeld wordt.)
¡Diga!	(decir)	Zegt u het maar! Wat kan ik voor u doen?
¡Tenga!	(tener	Alstublieft!
Haga el favor...	(hacer)	Doet u mij het plezier ...
¡Tráigame una caña!	(traer)	Brengt u mij een tappilsje.
¡Vaya todo recto!	(ir)	Gaat u rechtdoor!
¡Venga!	(venir)	Komt u!
¡Salga de aquí!	(salir)	Ga hier weg!
¡Póngame medio kilo!	(poner)	Doet u mij een halve kilo.
¡Deme dos tintos!	(dar)	Geeft u mij twee rode wijn.

 

N.B.

Vaak wordt de gebiedende wijs meervoud (jullie,u) vervangen door de infinitief van het werkwoord. Dit is met name bij instructies en verbodsbepalingen. Bijv.

• ¡No fumar!
  (Niet roken!)
• ¡Ver la página siguiente!
  (Zie de volgende bladzijde!)

 

Ook in de spreektaal wordt de infinitief veelvuldig gebruikt als gebiedende wijs, al dan niet voorafgegaan door a:

• ¡A trabajar, chicos!
  (Aan het werk, jongens!)
• ¡A callar, por favor!
  (Stilte, a.u.b.!)

Er bestaat ook een soort onpersoonlijke gebiedende wijs, die wordt gebruikt in officiële formules. Deze imperativo wordt gevormd door de subjuntivo + se.:

• Utilícese en caso de emergencia.
  (Gelieve te gebruiken in geval van nood.)
• Léase este prospecto antes de aplicar.
  (Gelieve deze bijsluiter te lezen voor gebruik.)