Bijzonderheden
Congruentie onderwerp - persoonsvorm (van het werkwoord):
Dátivo ético:
De dátivo ético (ook wel dativo de interés) is een bijzonder gebruik van de 3e naamval in het Spaans waarbij een persoonlijk voornaamwoord in de datiefvorm (me, te, le/se, nos, os, les/se) wordt extra toegevoegd om betrokkenheid, emotie of persoonlijke interesse van de spreker te markeren. De dátivo ético kan zowel met wederkerende werkwoorden als met niet-wederkerende werkwoorden gecombineerd worden. De dátivo ético hoeft niet, mag wel.
|
Werkwoord zonder dátivo ético |
Werkwoord met dátivo ético |
|
He comprado un bocadillo. (Ik heb een broodje gekocht.) |
Me he comprado un bocadillo. (Ik heb voor mezelf een broodje gekocht.) |
|
Ana bebe una copa de vino. (Ana drinkt een glas wijn.) |
Ana se bebe una copa de vino. (Ana drinkt een glas wijn [voor zichzelf].)
|
|
Ayer preparamos una buena paella. (Gisteren hebben we een lekkere paella klaargemaakt.) |
Ayer nos preparamos una buena paella. (Gisteren hebben we [voor onszelf] een lekkere paella klaargemaakt.)
|
|
Wederkerend werkwoord zonder dátivo ético |
Wederkerend werkwoord met dátivo ético |
|
Se ha muerto el gato. (De kat is doodgegaan.) |
Se le ha muerto el gato. (Zijn/haar/uw kat is doodgegaan.) |
|
Se cae un papelito. (Er valt een papiertje.) |
Se os cae un papelito. (Jullie laten een papiertje vallen.) |
|
¡Coman ya, que se enfría la sopa! (Eet u allen alvast, want de soep wordt koud!) |
¡Coman ya, que se les enfría la sopa! (Eet u allen alvast, want uw soep wordt koud!) |
NB
De derde persoon dátivo ético (enkelvoud + meervoud) bij niet-wederkerende werkwoorden is: se → Pedro se come un bocadillo. Ana y Pedro se toman un té. (Pedro eet een broodje. Ana en Pedro nemen een thee.)
De derde persoon dátivo ético bij wederkerende werkwoorden is: le (enkelvoud) + les (meervoud) → Eva está triste. Se le ha muerto. Julián y Yolanda están tristes. Se les ha muerto el gato. (Eva is bedroefd. Haar kat is doodgegaan. Julián en Yolanda zijn bedroefd. Hun kat is doodgegaan.)
In het Nederlands levert de vertaling van de dátivo ético niet altijd mooie resultaten. In enkele voorbeelden staat de letterlijke vertaling van de dátivo ético daarom tussen vierkante haakjes.
Woordkeuze:
Woordvorming: