Leuk Spaans Leren

Klinkers

De letters i en u zijn zwakke klinkers. Ze verliezen naast de a, e of o hun oorspronkelijke klank en vormen samen met die letters één lettergreep:

• aceite (olie)
• bueno (goed).

Soms behouden ze hun eigen klank. In dat geval krijgen ze een accent:

• día (dag)
• continúa (ga verder).

Als de u en i samen een lettergreep vormen, krijgt de laatste letter iets meer nadruk. (Let op: het gaat niet om de klemtoon van het woord.)

• cuidado (voorzichtig) - De i is iets sterker dan de u.
• ciudad (stad) - De u is iets sterker dan de i.

Klinkers worden niet dubbel gespeld, behalve in leenwoorden. Dus geen aa, oo, ee, uu. Als klinkers wel eens dubbel voorkomen, zijn het twee afzonderlijke lettergrepen:

• leer (=lezen) wordt uitgesproken als [le-er].

Leenwoorden met een dubbele klinker:

• neerlandés (Nederlands, Nederlander)

In de combinaties gue en gui wordt de u niet uitgesproken. In de weinige gevallen dat de u toch moet worden uitgesproken, krijgt zij een trema (diéresis).

• cigüeña (ooievaar), lingüístico (taalkundig)

Medeklinkers

In het Spaans kunnen alleen de medeklinkers  c, l, r  als dubbele medeklinkers voorkomen. In dat geval hebben deze letters ook een andere uitspraak:

• lección (les)
• calle (straat)
• guitarra (gitaar).

De n kan dubbel voorkomen in woorden als innovar (vernieuwen), waarbij in- als een voorvoegsel fungeert.

De letter h wordt wel geschreven, maar niet uitgesproken, bijvoorbeeld:

• hola (hallo)
• hambre (honger)

De letter k komt weinig voor in het Spaans. Woorden met een k zijn meestal  leenwoorden, bijvoorbeeld:

• kilo
• kimono
• kayak.

De ñ is in het Spaans een aparte letter. Ook de ch en ll zijn traditioneel elk één letter in het Spaanse alfabet, maar worden tegenwoordig ook wel als twee letters gebruikt.

Anders dan in het Nederlands komt in het Spaans de combinatie th weinig of niet voor in (van oorsprong Griekse) woorden zoals

• discoteca (discotheek)
• biblioteca (bibliotheek)
• terapia (therapie).

De medeklinker y wordt uitgesproken als de Nederlandse j van Jan: bijvoorbeeld

• playa (strand)
• mayo (mei)
• mayonesa (mayonaise).

De losse letter y (=en) wordt uitgesproken als de Nederlandse klinker [ie]:

• Eva y Mara (Eva en Mara).

De lettercombinatie AJE (uitspraak met harde g) aan het einde van een woord wordt doorgaanse met een j gespeld, behalve als het niet-Spaanse woorden betreft.

• maquillaje (make-up)
• paisaje (landschap)
• coraje (moed)

Uitzonderingen zijn bijv.backstage, collage.

Klemtoon en accentteken

1. De klemtoon ligt op de voorlaatste lettergreep bij woorden die uitgaan op een klinker, tweeklank, -n of -s:

• Sevilla
• farmacia (apotheek)
• examen (examen)
• zapatos (schoenen)

2. De klemtoon valt op de laatste lettergreep bij woorden die eindigen op een medeklinker, met uitzondering van -n of -s.

• Madrid
• comer (eten)
• universidad (universiteit)

3. Als de beklemtoning van een woord afwijkt van de onder 1 en 2 genoemde regels, dan wordt het woord voorzien van een geschreven accentteken (= el acento).

• Málaga
• fácil (gemakkelijk)
• teléfono (telefoon)
• francés (Frans)

In het Spaans wordt uitsluitend het accent aigu (naar rechtsboven) gebruikt.

Bij tweeklanken komt het accentteken steeds op de sterke klinker:

• tenéis (jullie hebben).

Ook op hoofdletters moett het accent geplaatst worden:

• Ávila

De beklemtoning van een woord dat in het enkelvoud een accent krijgt, kan in het meervoud regelmatig zijn, de regels volgen. Dan vervalt het geschreven accent.:

• inglés (Engels) - ingleses (Engelsen)
• camión (vrachtwagen) - camiones

Soms is de beklemtonig in het enkelvoud en meervoud verschillend:

• carácter (karakter) -  caracteres
• régimen (bewind, dieet) - regímenes

Het geschreven accentteken wordt niet alleen gebruikt als de beklemtoning van een woord afwijkt van de algemene regel, maar ook in een aantal andere gevallen:

a. om sommige woorden met dezelfde klankvorm, maar verschillende betekenis van elkaar te onderscheiden:

b. op alle vragende voornaamwoorden, ook bij indirect gebruik:

c. bij bijwoorden, die afgeleid zijn van een bijvoeglijk naamwoord met een geschreven accentteken:

• fácil (gemakkelijk) - fácilmente
• rápido (snel) - rápidamente

Aanpassing spelling bij werkwoordsvervoegingen

Bij een aantal werkwoorden verandert de schrijfwijze van de medeklinker aan het eind van de stam onder invloed van de uitgang. Uitgangspunt daarbij is dat de medeklinker aan het eind van de stam dezelfde uitspraak behoudt in alle werkwoordsvormen. De spelling verandert dus ten behoeve van de uitspraak.

Voor de spellingveranderingen gelden de volgende regels:

- de klank k wordt geschreven als c vóór a, o, u en als qu vóór e en i:

• buscar - busqué (ik zocht)
• colocar - coloqué (ik plaatste)

- de klank th als in 'thing'wordt geschreven als z vóór a, o, u en als c vóór e en i:

• comenzar -  comencé (ik begon)
• convencer - convenzo (ik overtuig)

- de 'harde' g wordt geschreven als j vóór a, o , u en als g vóór e en i:

• escoger - escojo (ik kies uit)
• corregir - corrijo (ik corrigeer)

- de klank g als in 'goal' wordt geschreven als g vóór a, o, u en als gu vóór e en i:

• pagar - pagué (ik betaalde)
• distinguir - distingo (ik onderscheid)

NB: Bij werkwoorden met een infinitivo op -jar verandert de schrijfwijze niet, omdat de letter j voor elke klinker wordt uitgesproken als een 'harde' g:

• bajar - bajé (ik stapte uit, ik ging omlaag)

Aanpassing spelling bij meervoudsvorming achtervoegsels en voorvoegsels

Bij een aantal woorden verandert de schrijfwijze van de medeklinker onder invloed van

• de meervoudsuitgang (+es)
• voor- en achtervoegsels (verkleinvormen/vergrotingsvormen).

Uitgangspunt daarbij is dat de medeklinker van het basiswoord dezelfde uitspraak behoudt.

- de z verandert in een c voor e en i:

• un lápiz (potlood) - dos lápices
• una vez (een keer) - dos veces
• feliz (gelukkig) - felices

- de c die voor een a, o, u staat, verandert in qu vóór een e en i:

• poco (weinig) - poquito
• rico (rijk, lekker) - riquísimo
• blanco (wit) - blanquísimo

De enkele letter r wordt aan het begin van een woord altijd rollend uitgesproken. Als een woord dat begint met een r een voorvoegsel krijgt, wordt de letter r verdubbeld om de rollende uitspraak van de r te handhaven.

• retrato (portret) - autorretrato (zelfportret)
• radio (radio) - autorradio (autoradio)

Verschillen met het Nederlands

Hoofdletters

Leestekens

Algemene regel

Je plaatst de vraag- en uitroeptekens telkens zowel vóór als na de vraag- of de uitroepzin.

Het vraag-/uitroepteken aan het begin van de vraag/uitroep staat omgekeerd.

Voorbeelden:

• ¿A qué hora vienes?
  (Hoe laat kom je?)
• ¡Fuera!
  (Naar buiten!)

In een zin waarin een persoon wordt toegesproken, wordt de toegesprokene buiten de vraag-/uitroeptekens geplaatst en begint de vraag of de uitroep met een kleine letter.

Voorbeelden:

• Juan, ¿a qué hora vienes?
  (Juan, hoe laat kom je?)
• Chicos, ¡fuera!
  (Kinderen, naar buiten!)

Adressering

Tussen een straatnaam en het huisnummer wordt een komma geplaatst.

NB

Voor begrippen tussen haakjes die een twijfel (vraagteken) of verbazing (uitroepteken) uitdrukken worden geen dubbele tekens gebruikt.

Voorbeelden:

• Mi abuelo nació en 1905 (?), antes de la primera guerra mundial.
  (Mijn grootvader is geboren in 1905 (?), vóór de eerste wereldoorlog.)
• Mi compañero ya ha ido cinco veces a pie (!) a Santiago de Compostela.
  (Mijn partner is al vijf keer te voet (!) naar Santiago de Compostela geweest.)

Voor meer informatie verwijzen wij naar: https://www.rae.es/dpd/interrogaci%C3%B3n